Bir neçə gün əvvəl diqqətimi Elşad Mirinin bir paylaşması çəkdi. ANS-də gedən “Açıq söhbət” verilişinidən bir fraqment yerləşdirmişdi facebooka. Maraqlı gəldi, baxdım. Elşad Miri ilə şair Aqşin Yeniseyin çox maraqlı debatı idi. Xeyli mütəəssir oldum. Təkcə ona görə yox ki, o verilişi Afət Telmanqızı ilə birlikdə necə hazırlamağımız yadıma düşmüşdü, mənə təsir edən şərhlər idi. İlahi, nə qədər cahil adamlar varmış sıralarımızda. Təkcə bir rəyi yazım, təsəvvür yaransın. Rəy yazanlardan çoxu Aqşin Yeniseyi ümumiyyətlə tanımır. Onlardan birinin sualı beləydi. “Aqşin kimdir, nəçidir, onu kim çıxarıb ora? “ Başqa birinin sual verənə cavabı:. “Danabaş kəndinin sakinidir”. Sonuncunun ironiyası dodağımı qaçırtsa da, reallıqdan çox da uzağa qaça bilmədim. Bəli, bu bizik. Kitaba düşmən kəsilən biz.
Bu mənada Vasif Talıbovun bu günlərdə kitabla bağlı verdiyi sərəncam lap yerinə düşdü. . Əslində belə bir məcbburiyyətin olması xoşa gələn, bəyənilən hal deyil, Bəlkə də bir sivil dünya vətəndaşı bunu eşitsə bizə gülər, kitab oxumaq mədəniyyətinə sahib olmadığımıza, “nə bilirdim nə zəhirmardı kitab, biz olan evdə haçan vardı kitab?-təfəkkürümüzə mat qalar. Amma neynək ki, biz qılınc müsəlmanıq, heç kitabı da öz xoşumuza oxumaq istəmirik. O halda gərək sərəncamla oxuyaq.
Qaldı nə oxumağa… Vasif müəllimin siyahısı haqqında çoxları yazıb.Ki, bu daha sanballı siyahı ola bilərdi filan. Haqlıdırlar. Şəxsən mən o siyahıda Mirzə Ələkbər Sabirin “ Hophopnamə”sini görmək istərdim. Çünki, bu millətin oxuması üçün Sabir qədər çaba göstərən ikinci bir adam olmayıb. Yox, yalan deyərəm, olub. Həsən bəy Zərdabi. Adam evini-eşiyini satıb məktəb bina edib , həyat yoldaşı Hənifə xanımla birlikdə uşaqlara elm öyrədib. Onun yazdıqlarını öyrənməkdə həmişə fayda var.EynənMirzə Fətəli Axundovu, Nəcəf bəy Vəzirovu oxumaqda fayda olan kimi. Və yaxud Üzeyir Hacıbəyov..Üzeyir bəyin felyetonları, məqalələri hərəsi bir Akademiyadır..Ümumiyyətlə 20-ci əsrin yükü bu kişinin çiynində bərqərar olub. O təkcə istedadlı musiqiçi, jurnalist , müəllim olmayıb, həm də şagirdlər üçün hesab dərsliyinə qədər yazıb. Bizsə Üzeyir bəy kimi dahini öyrənmək istəmirik, Drayzerin “Dahi”sini öyrənmək istəyirik.
Drayzerin “Dahi”sini 7-ci sinifdə oxumuşam. Yorğanın altında, heç kim görməsin deyə. Kifayət qədər həcmli romandır. Üstündən 20 ildən artıq vaxt keçib.. Yucinin sevgililərinin adını bir-bir sadalaya bilərəm. Miriem, Kristina, Norma, Karlotta, Anjela, Süzanna və s. Eynən Drayzerin “Cenni Herhard”ı qədər, “Kerri bacı”sı qədər “Dahi”si də maraqlı əsərdir.Amma Yucin kimi baz oğlanın hekayəsini oxuyub …kitabbaz olacağımıza inanmıram. Ondansa Viktor Hüqonun “Səfillər”ini oxumaq bizə daha çox qazandırar. Hərçənd, bu əsəri siyahıda görmədim. Eynən Onore de Balzakı, Qabriel Marquezi , Lev Tolstoyu, Dostayevskini və bir çox dünya şöhrətli yazıçıları da həmçinin. Ernest Hüminqueyin adının siyahıda olmağı isə məni sevindirdi.
Yeri gəlmişkən, ötən gün dostlarla bir facebook dostumuzun- gənc şair Eminquey Akifin yeni açdığı məkana getmişdik. Heminqueyi tanımayan azərbaycanlı oxucu əlbəttə ki, bizim Eminqueyi heç tanımayacaq. Hərçənd Heminqueyin malik olduğu imkanlar bizim gənc Eminqueydə olsa o da sələfindən heç nəyi ilə geri qalmaz. Amma təəssüf ki, bizim Eminqueylərin sözdən başqa heç nəyi yoxdu. Söz də ki, bu ölkədə ən ucuz satılan nəsnədir. Sözün umuduna qalsan gərək yıxılıb öləsən. Bu gənc dostumuz da yıxılıb ölməmək, ayaqda qalmaq üçün bir zirzəmi icarəyə götürüb, o zirzəmini kafe halına gətirib. Kafe nə kafe? Daşı-divarı kitabla bəzədilib, qəzetlə naxışlanıb. İçəri girəndə heyrətdən gözlərin bərəlir. Divara hörülmüş yüzlərlə kitab elə müəllifləri yada salır ki, ürəyindən Vasif Talıbovun oxumağı tövsiyyə etdiyi 30 kitabın siyahısında bu adları da görmək keçir. Qısası, söz adamının sözə sadiqliyinin, kitaba sevgisinin nümunəsidir bu ünvan. Gedib bir stəkan çaylarını için. İnanın, ürəyiniz sərinləyəcək. Və kim bilir, bəlkə bu diqqət, bu dəstək Azərbaycana Heminqueylər də qazandıracaq?!.
Ləman Ələşrəfqızı
Əməkdar jurnalist
Gununsesi.info