Kompüterlər və telefonlar artıq qeyd dəftərlərinin yerini alır. Oysa, keçmiş üsul kağız və qələm işləmtək beynimiz üçün daha yaxşıdır. Kimiləri dəftərlərindən və qələmlərindən əsla vaz keçmədi. Bəziləri isə bir neçə ildir ki, yazı yazmaq üçün yalnız klaviyatura işlətdi. Seçici olsanız da, olmasanız da yazmaq üçün işlətdiyimiz vasitələrin həm də beynimiz üçün bir vasitələr olduğunu bilin.
Gununsesi.info xarici mətbuata istinadən zehninizi və yaddaşınızı gücləndirmək üçün əl yazısı ilə qeyd yazmağın bəzi faydalı tərəflərini sizə təqdim edir.
Əl yazısı qeydləri əyaniləşmiş idrakı şifrələmək üçün güclü bir vasitədir və dolayısı ilə beynin bilgini alma həcmini dəstəkləyir. Daha artığı, əllə qeyd aldıqda, əlləriniz sağlam bir mxarici yaddaş depose meydana gətirər: Dəftərinizi
Əllə qeyd almaq bir qazan-qazan yöndəmidir, hər tələbənin idraki vasitə şəbəkəsinə daxildir. Təsirli bir şəkildə əllə qeyd almağı öyrənmək və qeyd alma təcrübəsini təməl bir öyrənmə və çalışma vasitəsi olaraq necə işlədə biləcəyimizi öyrənmək üçüncü və dördüncü sinifdə belə başlaya bilər. Ancaq başlamaq üçün heç bir zaman gec deyil.
Günlük işləyişin rəqəmsal rabitəni içində daşıdığı rəqəmsal bir çağda yaşayırıq. Klaviyatura ilə yazmaq da önəmli bir bacarıqdır. Digital rabitə vasitələri də zamanla yenilənməyə və yaşamımızda yer almağa davam edəcək. Ancaq klavyatura ilə yazmaq beynimizə qələn və kağız arasındakı təmasın təmin etdiyi toxunuşsal geri bildirişi təmin etməz. Qələmlə yazmaq əl-beyin kompleksində neyro-dövrələr yaratmağın açarıdır.
İşləmə üstünlüyü
Dizüstü kompüteriniz daha çevik və daha faydalı görünsə də kağız cildli dəftər və seçdiyiniz hansısa növ qələmi hazır saxlamaq üçün də gözəl səbəbləriniz var.
Araşdırmaçılar klaviyaturayla qeyd almağın bilgi işləməyi daşımaz bir şəkildə kəlmə-kəlməsinə notalar almağı özündə daşıdığını çəşf etdilər və bu səbəblə buna “emaledici olmayan” qeyd alma adını verdilər. Buna qarşılıq olaraq, əllə qeyd almaq, özətləməni, başqa sözlərlə ifadə etməyi, düzəltməyi, qavram və kəlimə xatırlamaqda idraki qatılmanı içində daşıyır. Qısacası, daha dərin anlayışa götürən bilgini manipulyasiya etməyi və dönüşdürməni dəstəkləyir. Qeyd almaq, notalar yaratmağa dönüşər. Daha sonra düşünmək, anlamaq və ya sinif dostları ilə qarşılaşdırmaq üçün notaların paylaşılması da anlam oyaratmağa aktiv qatılmadır. Bu, adamın öz işləməsini danışıq yoluyla daha da möhkəmləndirə bilməsi səbəbindən, təsirli bir çalışma strategiyası durumuna gələr.
Qeyd yazmağın idraki tərəfi
Gözəl bir şəkildə qeyd almaq əlin axıcılığına bağlıdır. Bu da oxuna bilərlik və sürətin birləşməsi anlamına gəlir. Bu ən yaxşı şəkildə təmiz, dərlənmiş-toplu və əlaqəli bir ssenari ilə bacarılar. Yəni, kiçik şagirdlərin ikinci sinifdə öyrənməyə başlaya biləcəkləri əl yazısını yazmağı öyrənmələri gərəkdir. Əl axıcılığı məktəbin ilk illərindəki təhsil və tətbiq etmədən, gerçək məqsədə doğru davamlı fürsətlərdən irəli gəlir.
Üçüncü sinifdən 4-cü sinfə keçid gənc şagirdlər üçün bir addımdır. Fənn, sosial bilgilər, dil sənətləri və riyazi içli materiallar uşaqların akademik oxuma-yazma tərzlərinə keçmələri üçün tələbləri sürətləndirər. Hər il təhsildəki irəliləyişlər, oxuma və yazma, çox rejimli formatlarda çox miqdarda bilgini anlama və mənalandırma mövzularında tələblər doğurmaqdadır.
Eskiz və cizim də qeyd sayılır
Leonardo da Vinçi belə yazıb: “… nə qədər detallı anladarsınızsa, oxucunun zehnindı o qədər çox qarışıqlıq yaradarsınıs. Və oxucunu anladılan şeyin bilgisindən o qədər çox uzaqlaşdırarsınız. Bu səbəblə, bir cizim etmək gərəkdir. Həm də təsvir etmək…”
Da Vinçinin dəftərləri zamanının yüz illər ötəsində yaradıcı, araşdıran zehni, bənzəri görülməmiş bir elm və sənət adamı olduğunu ortaya qoyur. İdraki sinir elmi araşdırmalarının öncüləri Ferqus Kreyk və Robert Lokart bilgi işləmənin üç səviyyəsinə diqqət çəkir:
Nəzəriyyələri yüz illər öncə də Vinçinin görüşlərinin ardındakı sinir elmi bacarığını üzə çıxarır. İnsanlar bilgini görüşüşdə təmsil etdiklərində, dönmələr və münasibətlər kimi qavramlara aid anlayışlarını dərinləşdirə bilərlər. Nəticə olaraq, bəzi idraki araşdırmaçılar erkən yaşlardan etibarən bilgini təmsil etməyin fərqli yollarını öyrətməyi müdafiə edirlər.
Florense Naytinqeyl detallı, titiz müşahidələri, sənədləşdirməsi, qeyd alma və yazması ilə tibbin islahın aid etdiyi qatqıları ilə anılır.
Tanınmış tibb bacısı bu bilgini təmsil etmək üçün pasta qrafikası yöndəmini icat etməsi ilə də tanınır.
Jurnalistlik, öyrətmə, memarlıq, mühəndislik, dəb və daha çox sahədə yazmaq peşəmisin bir gəryidirsə, qeyd alma və eskiz cızmağın faydalarını və önəmini bilirsiniz.
Analogiya, digital və keçmiş formatlar
Dərin anlayış və satırlama, fərdi bağlantı qurma və yaradıcı düşüncəyi hərəkətə keçirmə məsələsi önəmli olduqda, əllə yazılmış notalar ciddi önəm qazanır. Zamanla daha qalıcıdır.
Qəribə bir şəkildə günlük agenda və ya planlayıcı işlətmə sənəti, on-line cəmiyyətlərin də çox ciddi şəkildə marağını çəkdi. Bir çox təqvimləri, günlük təşkilatçıları, kartları, qeydləri və hər növdən siyahıları əl yazısı ilə saxlamaqdan, yeni nəsil üçün ailə hekayələri yazmaqdan və bunları digital olaraq paylaşmaqdan zövq alır.
Ciddi şagirdlər üçün qeyd yazısı almaq vazkeçilməzi bir idraki vasitə və çalışma texnikasıdır. Əl-beyin kompleksi vasitəsi ilə yaddaş və anlam üçün neyro dövrə yaratmaq, əllə yazılmış qeyd yazılarının dəyərini anlamağın açarıdır.
Tərcümə: Arzu Sayadoğlu
