Canavarların, itlərin və meşədə meymunlarla böyüyən uşaqların vəhşi uşaqların hekayələri hamımızı təəccübləndirir. Bu hekayələr heyvan psixoloqları Luelle Kelloqu və əri Uintrop Kelloqu heyran edib. Onlar anlamadıqları bu uşaqları başa düşmək və heyvanların qarşılıqlı əlaqəsini bir növ təhlil etmək istəyiblər. Bu səbəbdən Kelloq cütlüyü öz heyvan təcrübələrinə başlayıblar.
Gununsesi.info xəbər verir ki, Uintrop Kellog 1900-cü illərin əvvəllərindən ortalarına qədər həyatını ağıllı heyvan növlərini öyrənməyə, onlarla ünsiyyət qurmağın və onları anlamağın sirrini kəşf etməyə həsr edib. O, uzun illər universitetdə heyvanları stimullaşdıran laboratoriyada çalışıb. Heyvanlar üzərində saysız-hesabsız təcrübələr aparıb və hər dəfə onun həvəsi və marağı günü-gündən artıb. Lakin onun apardığı təcrübə aciə ilə bitib.
1931-ci ildə Kelloqq tədqiqatlarını davam etdirmək və primatlar üzərində araşdırma aparmaq istəyib. O, bunu eksperimentə keçirmək istəyib və artıq arvadı Luella ilə təcrübəni planlaşdırmaq üçün hazırlıqlara başlamışdı. Onlara lazım olan şeylər əslində çox sadə idi.
Təcrübə üçün bir şimpanze və kiçik bir uşaq kifayət idi. Yeddi ay yarımlıq Qua adlı şimpanzeni övladlığa götürmək də onlar üçün çox asan idi. Bununla belə, kiçik bir uşağı təcrübə olaraq tapmaqda çətinlik çəkirdilər. Bunun üzərinə Kelloq ailəsi hər kəsi dəhşətə gətirəcək bir qərar verdi: Öz uşaqlarından təcrübə subyekti kimi istifadə edəcəklər. Bu yolla onlar uşağın və şimpanzenin inkişafını asanlıqla müşahidə edə və şimpanzenin öz uşağına bənzəyib-oxşamayacağını yoxlaya bildilər.
Onlar övladlığa götürdükləri şimpanze Quaya oğulları Donalddan fərqli davranmazdılar. Hər ikisi qardaş kimi böyüyəcəkdi. Qua Donaldın sahib olduğu hər şeyə sahib olardı. Ona körpənin öyrənmə tapşırıqları verildi və 9 aylıq tədqiqat boyunca uşaq paltarları və uşaq bezləri geyindirildi. Qan təzyiqi, yaddaş, bədən ölçüsü, qaşıma, reflekslər, dərinlik qavrayışı, səs çıxarma, hərəkət, güc, problem həll etmə, qorxu, tarazlıq, oyun, itaət, anlama, dil qabiliyyəti, diqqət, qıdıqlama reaksiyaları və s. kimi mövzuları əhatə edir. Qua sanki insan idi. Geniş elmi təcrübələr aparıldı.
Bir müddət sonra şimpanze Qua bir çox testlərdə Donalddan daha yaxşı nəticə göstərdi. Onun inkişafı hamını heyran etdi, fiziki gücü və bacarıqları inanılmaz sürətlə inkişaf edirdi.
Qua balaca uşaqdan heç nə ilə fərqlənmirdi. Yatağa qoyulanda uşaq kimi diqqət istəyir, qucaqlayıb öpməyə çalışırdı. O, üz ifadələri ilə emosiyalarını göstərməkdən çəkinmirdi. İnsanların mimikalarını təqlid etməyi çox yaxşı bacarırdı. Əslində o, Donalddan daha sürətli inkişaf edirdi.
Donald hələ sürünərkən, Qua artıq dik yeriyirdi. 20 sadə əmrə cavab verə bilən Quanın fərqləri zamanla ortaya çıxdı. Donald insanları üzlərindən və fiziki görünüşündən tanıdığı halda, Qua onları qoxularından və geyindikləri paltardan tanıyırdı.
Üstəlik, Donald yavaş-yavaş danışmağa başladı. Qua ünsiyyətdə Donald qədər yaxşı deyildi. Belə görünürdü ki, Qua ilk tapşırıqlarda mükəmməl olsa belə, sonda onun beyni Donaldın idrak inkişafı ilə ayaqlaşa bilməyəcək. Ancaq şimpanzenin qardaşı kimi böyüməsi Donalda düzəlməz ziyan vurdu. Kiçik oğlan əvvəlcə şimpanzenin səslərini təqlid etməyə başladı. Şimpanze hərəkətlərini nümayiş etdirməkdən çəkinməyən Donald yemək görəndə qışqırıb dişləyir və gündən-günə daha çox şimpanze kimi davranmağa davam edirdi.
Təcrübə gözlənilənlərin əksinə nəticələr verməyə başladı. Beləliklə, təcrübə 9 aydan sonra dayandırıldı. Təcrübə bitdikdən sonra ailənin üzvü olan Qua qəfəsə salınaraq Floridadakı Primat Araşdırma Mərkəzinə göndərilib. Davranış təcrübələri üçün istifadə edilən Qua faktiki olaraq laboratoriya primatına çevrildi. İsti evdən soyuq qəfəslərə atılan Qua bir il yaşaya bilməyərək xəstələndi və öldü.
Donaldın taleyi Quadan heç nə ilə fərqlənmirdi. Ömrünün 9 ayını qardaş kimi şimpanze ilə keçirən Donald ötən il 42 yaşında intihar edib. Bir çoxları onun eksperimentin təsirindən çıxa bilmədiyi üçün həyatına son qoyduğunu düşünsə də, əsl səbəb hələ də məlum deyil.
Gununsesi.info
