Çətənənin istehsalı və satışı, dünyanın bəzi ölkələrində tamamilə qadağandır, bəzilərində isə məhdud olaraq həyata keçirilir. Azərbaycan da, çətənənin qadağan və narkotik maddə kimi qəbul edildiyi ölkələrdən biridir.
Bəs qədim tarixlərdə istehsalı geniş olan və hətta Amerikada əkməyən fermerlərin həbsə atılmasına səbəb olan bu bitki, nə üçün bizim düşmənimizdir? Bu sualın cavabını verməzdən əvvəl, çətənənin heç bilmədiyiniz faydalarına bir baxaq:
1. Bir hektar çətənə, 25 hektar meşə qədər oksigen istehsal edir.
2. Yenə bir hektar çətənədən, 4 hektar ağacdan edilənə bərabər kağız istehsal edilə bilər.
3. Çətənə 8 dəfə kağıza çevrilərkən, ağaclar 3 dəfə kağıza çevirə bilər.
4. Çətənə 4 ayda yetişir, bir ağac isə 20-50 ildə
5. Çətənə, əsl radiasiya təmizləyicidir.
6. Çətənə dünyanın hər yerində yetişdirilə bilər və çox az suya ehtiyac duyur. Bundan başqa özünü böcəklərdən qoruya bildiyi üçün kənd təsərrüfatı dərmanlarına da ehtiyac duymur.
7. İlk cins şalvar, çətənədən hazırlanıb; hətta “kətan” sözü çətənə məhsullarına verilən addır.
8. Çətənə bundan başqa ip, kəndir, çanta, ayaqqabı, papaq istehsalı üçün də ideal bir bitkidir.
9. Çətənə, QİÇS və xərçəng müalicəsində kemoterapi və radiasiya təsirini azaltmaq; rematizma ürək, sara, astma, mədə, yuxusuzluq, psixologiya, onurğa narahatlıqları kimi ən az 250 xəstəliyin müalicəsində istifadə edilməkdədir.
10. Çətənə toxumunun protein dəyəri çox yüksəkdir və içindəki iki yağ turşusu da təbiətdə başqa heç bir yerdə yoxdur.
11. Çətənə istehsalı soyadan belə daha ucuzdur. 12. Çətənə ilə qidalanan heyvanlar, əlavə hormona ehtiyac duymur.
13. Plastik məhsulların hamısı, çətənədən istehsal oluna bilər və çətənə plastikinin təbiətə geri qaytarılması olduqca asandır.
14. Bir avtomobilin gövdəsi çətənədən hazırlansa, dözümlülüyü poladdan tam 10 qat çox olar.
15. Binaların izolyasiyası üçün də istifadə edilə bilər; dayanıqlı, ucuz və elastikdir.
16. Çətənə ilə hazırlanan sabunlar və kosmetika məhsulları, suyu kirlətmir; yəni tamamilə təbiət dostudur.
Emil Maqalov,
Regional Sosial Təşəbbüslərə Dəstək İctimai Birliyinin sədri,
narkoekspert
