Ermənistanın sabiq xarici işlər naziri Vardan Oskanyan Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri və Ukrayna müharibəsinin regionumuza təsiri ilə bağlı məqalə yazıb.
Gununsesi.info məqalədəki bir sıra revanşist və Ermənistanı bəlalara salan iddialarla yanaşı, Türkiyənin mövqeyi və Rusiyanın zəifləməsi, eyni zamanda Azərbaycanın getdikcə güclənən təsir imkanları baxımından real yanaşmaları nəzərə alaraq, məqaləni xırda ixtisarla təqdim edir:
“Rusiya-Ukrayna müharibəsi dünyada, eləcə də bizim regionda və Qarabağ ətrafında geosiyasi vəziyyəti kökündən dəyişib. hadisələrin təhlilinə keçmədən bir neçə aşkar faktları qeyd etmək lazımdır:
– Müttəfiqimiz və Qarabağdakı kövrək status-kvonun qarantı olan Rusiya zəif və Qərbdən təcrid olunmuş vəziyyətdədir;
– Azərbaycanın müttəfiqi olan Türkiyə Rusiya-Ukrayna müharibəsində vasitəçi rolunda çıxış edərək, indiki şəraitdə öz siyasətini balanslaşdıraraq, müharibədən əvvəlkindən daha güclü mövqedədir;
– Dünyanın diqqətinin Ukraynaya yönəldiyi bir vaxtda Azərbaycan öz gündəminin icrasını danışıqlar yolu ilə, mümkün olmadıqda əks yolla icra etməyə çalışır. Bu gündəliyi tez bir zamanda həyata keçirmək üçün Bakı Ermənistanın zəifləmiş müdafiə və danışıqlar mövqelərindən istifadə edərək bütün mümkün rıçaqlardan istifadə edəcək”.
O qeyd edib ki, müharibələrin səbəbi çox vaxt qarşı tərəflərin gözləntilərinin ardıcıl formalaşması və sonda onların uzanması və ya narazı olmasıdır:
“Bu cür elementlər davam edən Rusiya-Ukrayna müharibəsinin motivlərində də vardı. 44 günlük müharibənin əsas səbəblərindən biri də müharibədən əvvəlki dövrdə Azərbaycanın Ermənistan tərəfdən güzəştlər gözləməsi idi. Eyni şeyi bu gün haqqında da demək olar. Müharibədən sonrakı dövrdə Ermənistanın sülh çağırışları və addımları Türkiyədə və Azərbaycanda böyük gözləntilər doğurmuşdu və onların gecikdirilməsi və ya ondan imtinası, şübhəsiz ki, müharibəyə gətirib çıxaracaq”.
Oskanyan iddia edib ki, Bakı bir tərəfdən Qarabağ ətrafında halqanı sıxır, digər tərəfdən sülh müqaviləsi imzalamaq üçün Ermənistana beş bəndlik şərtlərini təqdim edir:
“Azərbaycan Ermənistana fakt və seçim təqdim etmək üçün məhz bu məqamı seçib. Ermənistanın heç bir milli hökuməti Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tələbini təmin edə bilməz. Ermənistan XİN-in Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü çoxdan tanıması ilə bağlı cavabı həm Azərbaycan, həm də erməni xalqı üçün anlaşılmaz və qəbuledilməzdir. Maraqlıdır ki, Azərbaycanın təqdim etdiyi beş ilkin şərtdə, bildiyimə görə, dəhliz sözü qeyd olunmayıb. Paralel olaraq, Azərbaycan Naxçıvanla quru əlaqəni təmin etmək üçün artıq İran ərazisindən keçən dəmir yolu və avtomobil yollarının tikintisinə başlayıb. Zəngəzurdan dəhliz əldə etmək məqsədi olan Azərbaycan ilk gündən bunun üçün Laçın dəhlizinin güzgü statusunu konsolidasiya etmək istəyirdi.
Əgər bu gün Azərbaycanın Zəngəzurdan keçməklə dəhliz almaqla, Laçın dəhlizinə nəzarəti ələ keçirmək arasında seçim varsa, o zaman ikincini seçəcək”.
Sabiq nazir qeyd edib ki, Ukrayna ətrafında mövcud vəziyyəti və Rusiyaya qarşı sanksiyaların dərinləşməsini nəzərə alsaq, hər cür hadisələrə hazırlaşmaq lazımdır:
“Erməni tərəfinin problemi odur ki, onun dəqiq gündəmi yoxdur. Nə istədiyimizi, qarşımıza hansı vəzifələr qoyduğumuzu heç kim bilmir. Sülhə can atmaq, onun altında aydın bir milli yol xəritəsi olmadığı təqdirdə gündəm deyil.
Danışıqlarda erməni tərəfi sülhə yox, hüquqi sistemin qurulmasına çalışmalıdır ki, onun təməl daşı tərəfləri razı salmaq və ədalətli nizamlanma perspektivi olacaq. Yalnız bu, sabit dünyaya gətirib çıxara bilər.
Azərbaycan gözlənilən tələblərinin yerinə yetirilməsinə nail olmaq və bütün kubokunu beynəlxalq səviyyədə leqallaşdırmaq üçün danışıqlar yolu ilə çalışacaq. Azərbaycan üçün sülh bütün bunların nəticəsi ola bilər. Erməni tərəfi öz gündəliyini nə qədər tez formalaşdırıb ictimaiyyətə çatdırsa, gələcəkdə müharibə ehtimalı bir o qədər az olar. Bu gündəmdə Ermənistan tərəfi özü üçün iki mühüm prinsip müəyyən etməlidir:
– Qarabağın ayrılmaz siyasi vahid kimi nəzərdən keçirilməsi;
– Qarabağın sərhədləri daxilində erməni xalqının öz müqəddəratını təyin etmək hüququ”.
O iddia edib ki, Qarabağın “itirilmiş əraziləri” ilə bağlı iddialarımızı müzakirə etməyin hərbi əməliyyatlara səbəb olacağı ilə bağlı geniş yayılmış fikirləri qəbul etmir:
“Diplomatiyada sualların düzgün, əsaslandırılmış və başa düşülən formalaşdırılması danışıqlarda uğurun əsas təminatıdır. Erməni gündəliyinin formalaşdırılması, onun siyasi, hüquqi və tarixi əsaslandırılması və səmərəli diplomatik həyata keçirilməsi mexanizmlərinin işlənib hazırlanması və nəhayət, onların cəsarətli təbliği dövlətimiz üçün əsas imperativdir”.
Qeyd edək ki, Qarabağ klanının üzvü olan Oskanyan revanşizm tərəfdarıdır.
Gununsesi.info
