İrana qarşı kiberhücumlar illərdir davam edir. Yanacaq sistemlərinin proqram təminatına son hücum bu yaxınlarda edilib.
Gununsesi.info son zamanlar İranda yanacaq sistemləri səhər saatlarından proqram xətaları verməyə başlayıb. Paytaxt Tehranda stansiyaların 70 faizi yararsız hala düşüb. Az sonra İsrail ordusunun radiosu hücumla bağlı açıqlama verib. Hadisənin arxasında İsrail hakerlərinin dayandığı bildirilib.
Təxminən iki il əvvəl ölkədə oxşar vəziyyət yaranıb və stansiyaların qarşısında uzun növbələr yaranıb.
İrana qarşı ilk hərtərəfli kiberhücumlar 2010-cu ilə təsadüf edir. Beləliklə, hər şey STUXNET əməliyyatı ilə başlayıb. İranın öz nüvə obyektlərində iş apardığını aşkar edən İsrail və ABŞ hərbi əməliyyat olmadan bu işləri pozmağı hədəfləyib.
Buşehr və Natanzdakı obyektlər hədəf kimi müəyyən edilib. Daha sonra Stuxnet adlı qurd proqramı hazırlanmağa başlanıb.
Stuxnet layihəsi göstərdi ki, təkcə hər kəsin istifadə edə bildiyi internet deyil, həm də xarici dünyaya qapalı sistemlər hədəfə alına bilər. Sahə personalı vasitəsilə İranın nüvə obyektlərinin yerli şəbəkəsinə yoluxmuş USB flash sürücü yerləşdirilib.
Proqram təminatı tez bir zamanda özünü kopyaladı və sistemin dərinliyinə nüfuz etdi.
Daha sonra zərərli əməliyyatları gizlətmək üçün şifrələmə metodu yaratdı.
2009-cu il iyunun 22-də və iyulun 7-də düyməyə basılıb və hədəf obyektlərin fəaliyyəti pozulub.
Araşdırmalara görə, kompüterlərin 58 faizi hücumlardan birbaşa təsirlənib və nüvə proqramı işinə böyük ziyan dəyib.
2010-cu ilin mayında Minskdə yerləşən “Virusblokada” adlı Ukrayna İT şirkəti “Microsoft Windows” əməliyyat sistemlərinə zərərli təsir göstərə bilən virus proqramı aşkar edib.
Proqramın bu günə qədər aşkar edilən bütün zərərli proqramlardan daha mürəkkəb bir quruluşa sahib olduğu anlaşıldı və vəziyyət reallaşdı.
İran hökuməti adından rəsmi açıqlama verən Buşer Nüvə Enerji Obyektlərinin müdiri Mahmud Cəfəri də hücuma məruz qaldıqlarını etiraf edib.
Düşmənin kompüter sistem və şəbəkələrini və ya bu sistem və şəbəkələrdəki proqramları dəyişdirmək və ya ləğv etmək üçün həyata keçirilən əməliyyatlara şəxsi məlumatların ələ keçirilməsi, onlardan mənfi istifadə kimi yeni fəaliyyətlər də əlavə edilib.
BOTNET, DDoS hücumu, troyan, viruslar və qurdlar kiberhücumda istifadə olunan zərərli proqramlar hesab edilir.
Bu hücum alətləri elektrik və internetdən istifadə edərək ölkənin bütün infrastrukturuna təsir etmək potensialına malikdir.
“Stuxnet” hücumlarında olduğu kimi, istehsal dayandırıla, bürokratik prosedurlar pozula, banklardakı pullar müxtəlif hesablara köçürülə bilər.
Buna görə də hücumlara hazır olmaq və lazımi təhlükəsizliyin təmin edilməsi bu texnologiyadan faydalanan bütün ölkələr üçün çox vacibdir.
Gununsesi.info
