Beşinci həftədir ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsi davam edir. İstanbulda baş tutan Ukrayna-Rusiya danışıqlarından sonra savaşın səngidiyi barədə məlumatlar ortaya atılsa da, əslində hərb meydanında gərginlik davam edir.
Ukrayna Müdafiə Strategiyaları Mərkəzinin mütəxəssisi, polkovnik Vitali Kevlyuk NV radiostansiyasına müharibədən, imkan və itkilərdən danışıb.
Gununsesi.info müsahibəni təqdim edir:
– Rus ordusu bir aydan artıqdır ki, Ukrayna ərazilərində müharibə aparır. Sözsüz ki, müharibə həm də böyük pulların göyə sovrulması, itirilməsi deməkdir. Rusların hərbi əməliyyatlara sərf etdiyi xərcləri necə qiymətləndirmək olar?
– Ukraynaya qarşı bir aylıq müharibə Rusiyaya 600 milyard dollara başa gəlib. Amma bu, hamısı deyil. Rusların 72 saat hesabladıqları müharibədən əvvəl ölən hərbçinin hər ailəsinə bir dəfəyə 7,4 milyon rubl, bir neçə ödənişlə daha 5 milyon, yaralıların hər birinə isə 3 milyon rubl vəd edib. Bütün bunlar işğalın planlaşdırma mərhələsində təmin etdikləri minimal itkilərə əsaslanıb.
Bizim Baş Qərargahımızın açıqladığı həlak olanların, yaralananların sayını götürsək, halbuki mən bunu real rəqəmlər sayıram. Bu halda Kremlin işğalçı kontingentə və onun yaxınlarına borcu 3,5 milyard dollardır (200 milyard rubl). Ölənlərin ailələrinə və yaralılara 144 milyard rubl. Bizim tərəfimizdən məhv edilən hərbi texnika Qərb ekspertləri tərəfindən 6 milyard dollar qiymətləndirilir. Biz əməliyyat xərclərinə (təmir, ehtiyat hissələri, yanacaq və s.) 20 milyard dollar əlavə edirik, bir ayda cəmi təxminən 623 milyard dollar. Bu rəqəmin əhəmiyyətini dərk etmək üçün bildirim ki, 18 fevral 2022-ci il tarixinə Rusiya Federasiyası Mərkəzi Bankının beynəlxalq ehtiyatları 643,2 milyard dollar təşkil edib.
– Martın 26-da Rusiya Ukrayna ərazisinə bir dəfəyə ən azı 70 raket atıb. Bəzi Qərb mütəxəssisləri hesab edir ki, bu raketlərin ümumi dəyəri birbaşa istehsal xərcləri ilə 340 milyon dollara, Qara dəniz donanmasına çatdırılma logistikası ilə birlikdə isə 500 milyon dollara çatır. Sizin hesablamalarınız necədir?
– Raket zərbəsinin endirilməsinin əhəmiyyəti konkret situasiya ilə əlaqəlidir. Məsələn, bu, o zaman məna kəsb edir ki, əldə edilmiş effekt əməliyyatın operativ (strateji) vəzifəsinin həllinə kömək edir, dəyəri zərbəyə sərf edilən raketlərin sayı ilə müqayisə olunan hədəf məhv edilir və ya raketlərdən kütləvi şəkildə istifadə olunur.
Məncə, biz hansısa anlaşılmaz şouya baxırıq. ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Suriyanın Şampat bazasına zərbəsi 56 yaylım raket atışı ilə olub. Rusiya Federasiyası Hərbi Hava Qüvvələrinin Kulbakino aviabazasına zərbəsi 5 raketlə, Vinnitsaya 8 raket. İstər rus silahlarının reklamı olsun, istərsə də “məndə nə var!” deklarasiyası olsun. İnfrastrukturlara raket zərbələri endirməyin mənası yoxdur. Radiotexniki qoşunların (RTV) və hava hücumundan müdafiə vasitələrinin mövqelərinə zərbələr endirmək başqa məsələdir. Manevr etməsəydik, səmada vəziyyət daha çox pis olardı. Beləliklə, rus qrupunun təyyarə və helikopterlərinin dörddə biri vurulub.
– Dövrümüzün digər böyük müharibələri zamanı pullar necə xərclənib?
– Ümumi təxminlər belədir: regional və ya aşağı intensivlikli regional münaqişənin dəyəri gündə 1 milyard dollardır – təsirə məruz qalan 10 milyona qədər mülki şəxs… Xərclərin əsas komponentini yanacaq, ikinci komponenti hərbi qulluqçulara ödəmələr, üçüncü komponenti isə həlak olanların ailələrinə, xəsarət almış və ya əlil olmuş şəxslərə ödənişlər təşkil edir. Bunun ardınca döyüş sursatı, ehtiyat hissələri və materialları, tibbi xidmət gəlir. “Forbes”in məlumatına görə, ABŞ kontingentinin Əfqanıstandakı bir günlük döyüş əməliyyatları 300 milyon dollara başa gəlib.
2019-cu ilin qiymətlərində ABŞ-ın Fars körfəzindəki müharibəsinin dəyəri 116,6 milyard dollar (7 ayda), Koreyadakı müharibə – 389,8 milyard dollar (37 ayda), Vyetnamda – 843,6 milyard dollar (17 il 9 ayda) olub. ), ikinci İraq savaşına – 1,01 trilyon dollar (7 il 5 ay) xərclənib.
Rusiyanın “Nezavisimaya qazeta” nəşrinin məlumatına görə, Gürcüstana qarşı beş günlük müharibə Rusiyaya təxminən 12,5 milyard rubl (520 milyon dollar), gündəlik xərcləri isə 2,5 milyard rubla (104 milyon dollara) başa gəlib. Rusiyanın Ukraynadakı hərbi əməliyyatlara bir gündə xərcləməsi 20 milyard dollar civarında qiymətləndirilir.
– Ruslar indiki kimi xərcləməyə davam etsələr, nə qədər davam edə bilərlər?
– Rusiya Silahlı Qüvvələrinin döyüşün ilk 30 günündə xərcləri 600 milyard dollar olub və bu, Rusiya Federasiyasının qızıl-valyuta ehtiyatlarının həcmi ilə müqayisə oluna bilər. Sırf maliyyə nöqteyi-nəzərindən və sanksiyalar nəticəsində artan böhran nəzərə alınarsa, Rusiya Federasiyası bu intensivlikdə iki aya qədər davam edə biləcək.
– Rusiya Federasiyasına öz hərbi potensialını bərpa etmək üçün nə qədər zaman lazım gələcək?
– Bu, müharibə və sülh sahəsinə dünya tədqiqat mərkəzlərinin cəlb olunmasını tələb edən çox ciddi məsələdir, Rusiya Federasiyasının tank istehsalı üçün imkanları ilə 80 ədəddir. Ukraynada rusların tank itkiləri 597 ədəddir. 597-ni 80-ə bölsək 7 il çəkəcək. Nəzərə almaq lazımdır ki, potensialın inkişafı, yəni yeni modellərlə yenidən silahlanması və sarsılmaz ehtiyatlarda silahların toplanması komponenti var. Tank itkilərini bərpa etməsi üçün ruslara 8-10 il lazım gələcək.
– Rusiya çoxlu generallarını və digər yüksək rütbəli zabitlərini bu müharibədə itirməli oldu. Onların yerinə peşəkar kadrların təyin edilməsi nə qədər zaman çəkəcək?
– Vəzifə və təcrübə həmişə bir-birinin varlığını şərtləndirmir. 7 generalın itkisi problem deyil, çünki hər birini əvəz etməyə hazır olan iki müavini var. Yüksək səviyyəli komandirlərin hazırlanması uzun prosesdir, lakin müvafiq kadr ehtiyatı formalaşdırılır. Məsələn, 35-ci Ordunun vəfat etmiş komandirinin yerinə Rusiya Federasiyasının Şərq Hərbi Dairəsinin komandiri təyin edilib.
– Kifayət qədər elit rus desantının Qostomel və Buçada məskunlaşması doğrudur, yoxsa yox?
– Uzun müddətdir ki, 70-ci illərdə yaradılandan bəri paraşütçülərin, destant qüvvələrinin fövqəlgücləri və sair mifi yaradılır. Hər kəsə aydındır ki, ordu onun cəlb olunduğu cəmiyyətdən fərqlənə bilməz. Hər 10 namizəddən dördü sağlamlıq vəziyyətinə görə hərbi xidmətə yararsız olanda, daha dördü məhdud yararlıdır, “əsl ariləri” haradan əldə etmək olar? Bir dəstəsi ukraynalılar tərəfindən əsir götürüldü. Onların təhsili 9-cu sinifə qədər olmuşdu. Hələ bu kateqoriyada bir universitet məzunu görməmişəm.
Rusiya Federasiyasının Hava-Dəniz Qüvvələrinin hissələri kifayət qədər təfərrüatlı bir formada saxlanıldı ki, bu da onlara normal maliyyələşdirmə ilə az və ya çox məqbul təlim keçirmək imkanı verdi. Tətbiq təcrübəsi: 1994-cü ildən bəri bütün münaqişələrdə Rusiya Hava-Dəniz Qüvvələri elit piyada rolunu oynayıb və daha zəif düşmənlə döyüşüb. Rus ordusunun qalan hissəsi fonunda onlar güclü görünürlər.
Gununsesi.info
