Niyə bəzi insanlar 100 yaşa qədər yaşayırlar? - Yeganə sirr sağlam qidalanma və idman deyil

100 yaşa qədər yaşaya bilən fərdlərin ümumiyyətlə sağlam ömür sürdüyü düşünülür, lakin elm adamlarına görə bu nəzəriyyə həqiqəti tam əks etdirmir.

Gununsesi.info xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, dünyanın ən yaşlı insanı Maria Branyas Moreranın 117 yaşında vəfat etməsi bir çox insanda uzun ömür sürməyin sirlərini şübhə altına alıb. Lakin alimlər 100 yaşdan yuxarı insanların verdiyi məsləhətlərin heç də həmişə düzgün olmadığını bildirirlər.

Branyas Morera, uzun ömrünün sirrini belə deyib:

Dinc həyat, ailə və dostlarla möhkəm münasibətlər, təbiətlə təmasda olmaq, emosional tarazlıq, narahatlıqdan qaçmaq, müsbət münasibət və zəhərli insanlardan uzaq olmaq.

Bununla belə, Brighton Universitetinin biogerontologiya professoru Richard Faragher bildirir ki, elm adamları hələ də bəzi insanların niyə 100 yaşından sonra yaşadığını anlamağa çalışırlar. Faragher deyir ki, bu mövzuda iki əsas nəzəriyyə var.

Birinci nəzəriyyəyə görə, bəzi insanlar sadəcə şanslıdırlar. Yəni 100 yaşdan yuxarı insanların sağlam vərdişlərə sahib olması onların uzun ömür sürəcəyinə tam zəmanət vermir. Bu vəziyyətə “sağ qalma qərəzi” də deyilir. Faragher dedi: “Sadəcə gündə 60 siqaret çəkərək sağ qalmağınız onun sağlam olması demək deyil”.

İkinci nəzəriyyə, 100 yaşdan yuxarı insanların xüsusi genetik kodlara malik olduqları üçün daha uzun ömür sürməsi fikrinə əsaslanır. Faragher bildirir ki, 100 yaşdan yuxarı insanların çoxu əslində çox idman etmir, sağlam qidalanmır, bəziləri hətta siqaret çəkir. Bu, ömrün uzadılması ilə bağlı elmi araşdırmalara ziddir.

117 yaşına qədər yaşayan Branyas Moreranın qızı Roza Moret anasının uzun ömür sürməsinin genetika ilə bağlı olduğunu deyir. O, 2023-cü ildə Kataloniya televiziyasına verdiyi müsahibədə “Anam heç vaxt xəstəxanaya getməyib, heç bir sümükləri qırılmayıb və səhhəti çox yaxşıdır” deyib.

Faragher bildirir ki, 100 yaşdan yuxarı insanlar üzərində aparılan araşdırmalar uzunömürlü olmağı təmin edən faktorlara diqqət yetirir, lakin qeyri-sağlam vərdişlər kimi mənfi amillərə diqqət yetirilmir.

London Universitet Kollecindən Genetik Prof. David Gems qadınların kişilərə nisbətən daha yavaş qocaldığını və cinsin uzunömürlülükdə mühüm faktor olduğunu bildirir. Təbii ki, genetik şans da burada böyük rol oynayır.

Gems eyni şəraitdə saxlanılan nematod qurdları üzərində apardığı tədqiqatı misal gətirir. Qurdlar genetik cəhətdən eyni şəraitdə yaşadıqları halda, ilk ölənlər 10 gün, sonuncular isə qocalıq səbəbindən 30 gün sonra ölür. Bu, qocalma sürətindəki təbii fərqləri ortaya qoyur.

Orxan Saffari

Gununsesi.info