Azərbaycan hökuməti islahatlara strat versə də, həyata keçirilən islahatlar cəmiyyətdə istənilən nəticəni vermir. Əksər hallarda isə əks effekt verir. Yəni, islahatlar həyata keçirilən sahələrdən, ümumiyyətlə, bu islahatlardan nə insanlar, nə də cəmiyyət faydalana bilir. Əksinə, bu islahatlar ən yaxşı halda mövcud sahədəki “pis-yaxşı” olanı da iflic vəziyyətə salır.
Belə demək mümkünsə, islahat həyata keçirlməzdən öncə bunun üçün lazımı bazanın yaradılmır. Bu islahat adı altında daha çox idarə və şəxsi maraqlar önə çıxır. Bu da nəticədə ciddi narazılıqlara səbəb olur. Elə götürək Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin DSMF-nin bu ilin aprelindən etibarən “Məcburi dövlət sosial sığortası üzrə rüblük hesabat”ları elektron imza kartından və ya mobil imzadan istifadə edilməsi ilə bağlı qərarını…
Hazırlıq və keçid mərhələsi tətbiq edilmədən birbaşa hesabatların elektron imza kartından və ya mobil imzadan istifadə edilməsinin tətbiqi cəmiyyətdə artıq etirazlara yol açıb. Düzdür, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanlışlığını başa düşərək keçid müddəti üçün optimal variant seçmək zorunda qaldı, ancaq əgər nazirlik tutduğu mövqedən geri çəkilməsəydi, rüblük hesabatını yeni qaydalarla verə bilməyənləri 44 manat cərimə gözləyirdi.
Digər bir fakt isə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası (MBNP) tərəfindən normativ-hüquqi aktlara dəyişiklik edilərək, bank hesablarında olan vəsaitlərdən ancaq nağdsız yolla maliyyə əməliyyatının aparılmasının nəzərdə tutulmasıdır. Bu qaydaya əsasən istənilən siyasi və Qeyri-Hökumət Təşkilatından (QHT) ən xırda vəsaiti belə istifadə etmək üçün onu hansısa bank hesabına köçürməsi tələb olunur. Məsələn, siyasi partiya və QHT təmsilçisi hətta, 5-10 manatlıq maliyyə əməliyyatını hansısa bank hesabına köçürməlidir. Və yaxud, maliyyə əmliyyatı üçün yeni bank hesabları açılmalıdır. Bir çox hallarda dövlət qurumlarının bu islahatları bir atalar məsəlini yada salır: “Qaş düzəldilən yerdə, gözün çıxarılması”…
Çünki əksər dövlər qurumları bu islahtlar adı altında öz çəxsi maraqlarını və mənfəətlərini önə çəkirlər. Ancaq islahatlar həyata keçiriləndə onun effektivliyini nəzərə almaq üçün bir neçə variant nəzərdə tutulmalıdır. Yəni, bu variantların hansı cəmiyyətin inkişafına təkan verə və effektiv idarəetmə yarada bilər. Ancaq təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda qanunvericilik sənədləri hazırlanarkən, qanunlar ilk olaraq müasir dövrün tələblərinə cavab vermir, ikincisi, burada öndə idarə maraqları dayanır, üçüncüsü isə mövcud reallıq tam nəzərə almadan şəxsi maraqlar önə çəkilir. Ona görə də qəbul edilən qanunlar və ya həyata keçrilməsi nəzərdə tutulan islahatların tətbiqi zamanı ciddi problemlər ortaya çıxır. Necə deyərlər, dad yarımçıq əlindən…
Nəticədə də ya qəbul edilən qanun işləmir, ya da həyata keçirilən islahat effektini vermir. Bütün bunlar da dərhal həmin sahənin fəaliyyətini iflic vəziyyətə salır. Ona görə də istər qanunvericilik bazası təkmilləşdirilərkən, istərsə də hansısa sahədə islahat həyata keçirilərkən nəzərə alınmalıdır ki, onun cəmiyyətə səmərəsi nə olacaq… Cəmiyyət bundan udacaq, ya uduzacaq və ya əks reaksiya verəcək, yoxsa, bu addımlar hökumətin əleyhinə işləyəcək?.. Odur ki, hökumət bir çox sahədə effektiv və səmərəli idarəetmə mexanizmi tapmadığından həyata keçirilən islahatlar nəticə vermir. Yəni, bir problemi həll edərkən, ondan daha ciddi problemə yol açmamalıdır.
Buna daha bir misal çəkmək olar.- konkret olaraq, son günlərdə sərnişindaşımada nəzarətin gücləndirilməsi məsələsini. Xüsusən də, aidiyyati qurumların Bakı-Sumqayıt istiqamətlərində qanunsuz sərnişindaşıma ilə məşğul olan fərdi nəqliyyat sahiblərinin fəaliyyətinin qarşısını alması digər daha ciddi problemə yol açıb. Yəni, aidiyyatı qurumlar bu problemi həll etmək istərkən ortaya çıxacaq problemi həll etməyiblər. Əksinə, qanunsuz sərnişindaşıma probleminə qarşı mübarizə digər daha ciddi problemə yol açıb. Hökumət burada da “dad yarımçıq” prinsipinə əməl etməklə, qaş düzəltmək yerinə gözü də vurub çıxarıb. Nəticədə bundan sadə vətəndaş əziyyət çəkir. Artıq neçə gündür Bakı-Sumqayıt istiqamətində nəqliyyat vasitəsinin qıtlığından insanlar vaxtında işə, məktəbə, evə və digər yerə getmək üçün ciddi problemlərlə üzləşir. Xeyli vaxt itikisinə yol verir. Yaxud, işə və məktəbə gecikdiyi üçün işdəki rəhbərlikdən töhmət alır və ya işini itirməli olur.
Deyə bilərlər ki, avtovağzaldan vətəndaş istədiyi yerə gedə bilər. Ancaq onu da xatırlamaq yerinə düşər ki, Sumqayıtdan Bakıya və əks istiqamətə hərəkət edərkən avtobuslar dolduqdan sonra yola çıxır…
Mürtəza
Gununsesi.info
