Geçmişten günümüze futbol gelişerek değişerek yoluna devam etmektedir. Sanayi devrimi ile birlikte kurallaşan, profesyonelleşen ve ticarileşen futbol, dijitalleşme süreci ile birlikte bazı çevreler kabul etmese de dev bir endüstriye dönüşmüştür.
Bu gün futbolun tepe yönetim olan FIFA, 2022 için öngörülen 4.666 milyar dolarlık gelire dayalı bütçeyi onayladı. FIFA, sadece World Cup Qatar 2022 için 1,696 milyon dolar yatırım yaptı.
2019’da UEFA, 2020 yılı için 5,7 milyar Euro gelir öngördü ve kulüp müsabakaları gelirinin %57’si (Şampiyonlar Ligi dahil ) 3,35 milyar Euro. Euro 2020 için gelirin %43’ü: 2,45 milyar Euro olarak dağıttı. UEFA Şampiyonlar Ligi bütçesini 7 milyar euro’ya çıkarmak için görüşmeler gerçekleştiriyor. Turnuvanın bütçesi daha önce 4,5 milyar euro civarındaydı. TFF’ nin 2019 ile 31 Mayıs 2020 tarihlerini kapsayan 1 yıllık toplam harcamaları 919 milyon TL’ye ulaştı.
Delloite göre ; Avrupa’nın En iyi 20 kulübü, Pandemiye rağmen 2019/20’de önceki sezona göre %12 (9,3 milyar Euro) düşüşle 8,2 milyar Euro kazandı.
Forbes dergisinin maaş, sponsor gelirleri ve bonusları hesaba katarak hazırladığı listede, yaz transfer döneminde Juventus’tan ayrılarak eski takımı Manchester United’a dönen 36 yaşındaki Ronaldo, 125 milyon dolarla 2021 yılının en fazla kazanan futbolcusu oldu. Barcelona’dan ayrılarak Paris Saint-Germain’e (PSG) transfer olan Arjantinli futbolcu Lionel Messi, 110 milyon dolar kazancıyla Ronaldo’nun ardından ikinciliği elde etti. Paris Saint-Germain takımında forma giyen Brezilyalı Neymar, 95 milyon dolar geliriyle üçüncü sıraya yerleşti.
Bugün Dijitalleşme ile birlikte futbol yeni gelir kaynaklarına ulaşmaya başladı, bu süreçten futbolcular, kulüpler, federasyonlar, ligler üzerine düşen payları almaya başladırlar. Özellikle uydu yayınlarının arması ile TV yayın gelirlerinde başlayana artış, İnternetin yaygınlaşması ile birlikte büyük bir ivme kazandı.
Dijital varlık değerleme şirketi Horizm tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, dünyanın en iyi spor liglerinin çevrimiçi varlıklarının 1,3 milyar dolardan fazla değerinde olduğu ifade edilmektedir. dünyanın önde gelen spor ligleri, 2021’de Facebook, Instagram ve Twitter’daki çevrimiçi envanterlerinden toplam 1,3 milyar ABD dolarından fazla gelir elde edebilecekleri vurgulanmaktadır. Taraftarların Dijital Değeri başlıklı araştırma, İngiliz futbolunun Premier Ligi’nin en değerli dijital envantere sahip olduğunu ve bu yılın sonuna kadar tahmini 356 milyon Euro (432 milyon dolar) değerinde olacak. Bu rakam, sırasıyla ikinci ve üçüncü sırada yer alan La Liga (256,8 milyon dolar) ve Ulusal Basketbol Birliği’nin (NBA) 172,3 milyon doları’nın toplamı kadardır.
Tahmini yıllık toplam envanter için ilk beş lig, çevrimiçi varlıkları bu yıl tahmini 132,3 milyon dolar değerinde olacak olan Ulusal Futbol Ligi (NFL) ve İtalyan futbolunun Serie A’sı (121,3 milyon dolar) olduğu görülmektedir.
Raporun, küresel markalar’ olarak adlandırdığı dünyanın önde gelen 20 spor takımının 889,4 milyon dolar değerindeki dijital envanteriyle toplam miktarın üçte ikisini oluşturduğu tespit edilmiştir.
ilk 20’ye hakim olan Avrupa futbol kulüplerinden, Manchester United 128,6 milyon dolar değerinde olması beklenen dijital envanter ile ilk sırada yer almaktadır.. Barcelona’nın dijital varlıkları tahmini olarak 122,6 milyon dolar değerindeyken, La Liga tarafının rakipleri Real Madrid, çevrimiçi envanterlerinden 110,4 milyon ABD Doları kazanmaya devam etmektedir.
Rapor Platformlar açısından Instagram’ın ligler ve takımlar için üç ana sosyal medya kanalından en değerlisi olduğunu ve üretilen toplam değerin yüzde 49’unu oluştururken, Facebook yüzde 36, Twitter yüzde 15 olarak ifade edilmektedir.
Yeni dijital platform olarak sunulan Metaverse uygulamalarının futbol dünyasında ticarileşmeye başka bir boyut kazandıracağı görülmektedir.
Metaverse stadyumlarına potansiyel göç, artan sayıda tüketicinin süper gerçekçi dijitalleştirilmiş deneyim ile zor ve belki de tehlikeli veya erişilemez gerçeklik arasındaki ayrım hakkında daha az rahatsız olduğu bir zamanda başladığı vurgulanmaktadır.
Manchester City FC ve Sony’nin Premier Lig şampiyonlarının ev sahibi stadyumu Etihad’ın avatarları aracılığıyla dünyanın dört bir yanındaki hayranlar tarafından ziyaret edilebilecek doğru bir metaverse versiyonunu oluşturmak için çalışmaktadırlar. Her büyük kulübün sanal bir ikiz stadyuma sahip olduğu yeni ve belki de çok uzak olmayan bir dünyada, küresel hayran kitlesi sadece kendilerini daha yakın hissetmekle kalmayacak, aynı zamanda oyunun karar vericileri tarafından da böyle kabul edilecektir.
İspanya’da, video oyun stüdyosu Champions Games, 2 milyon Euro’yu yeni toplayan ilk Blockchain özellikli Metaverse futbol oyunu MetaSoccer’ı piyasaya sundu bile. MetaSoccer, blok zinciri teknolojisini, merkezi olmayan finansı, spor bahislerini ve futbolu birleştiren tüm hızıyla devam eden yeni bir sektörün parçası olarak sunulmaktadır. MetaSoccer’ın potansiyel izleyicisi, dünya nüfusunun %40’ına ulaşıyor. Bunun nedeni 3,1 milyar insanın video oyunları oynaması olarak gösteriliyor. Ayrıca, 200’den fazla ülkede 3,5 milyar insan futbolsever olduğu, 1,6 milyar kişi spor da şans oyunları oynamaktadır.
Günümüzde artık futbol sadece ticarileşmekle kalmayıp gittikçe Metalaşmaktadır…
Sebahattin Devecioğlu
