Britaniya Antarktika Tədqiqatının (BAS) rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər Antarktidanın buz təbəqələrinin altındakı mənzərənin indiyədək ən ətraflı xəritəsini yaradıblar. 60 ildən çox məlumat əsasında Bedmap3 xəritəsi qitənin gizli dağlarını, dərin kanyonlarını və buz təbəqəsinin qalınlığını ortaya qoyur və Antarktidanın istiləşən iqlimə necə reaksiya verəcəyinə dair mühüm fikir verir.
Gununsesi.info xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, Britaniya Antarktika Tədqiqatının (BAS) rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu Antarktidanın buz təbəqələrinin altındakı mənzərənin indiyə qədər yaradılmış ən ətraflı xəritəsini tamamlayıb . Bedmap3 adlanan bu araşdırma 60 ildən çox araşdırma məlumatlarını bir araya gətirir və qitənin əvvəllər görünməmiş hissələrini ortaya qoyur.
Təyyarələr, peyklər, gəmilər və it xizəkləri ilə əldə edilən məlumatlarla hazırlanan xəritə, Antarktidanın 27 milyon kvadrat kilometrlik buz örtüyünün altındakı gizli dağları və dərin kanyonları açıq şəkildə ortaya qoyur. Xəritə ilə yanaşı, qitənin ən qalın buzunun yerləri də aşkarlanıb. Köhnə məlumatlara görə Adélie Torpaqındakı Astrolabe hövzəsində olduğu təxmin edilən ən qalın buz, yeni şərhlərə əsasən Wilkes Land-dəki kanyona köçürüldü. Buradakı buzun qalınlığı 4757 metrdir ki, bu da Böyük Britaniyadakı Shard göydələnindən 15 dəfə yüksəkdir.
Bedmap3 xəritəsi elm adamları üçün Antarktidanın buz təbəqəsi ilə yatağı arasındakı qarşılıqlı əlaqəni öyrənmək üçün mühüm alətə çevrilib. Bu yeni xəritə, temperatur yüksəldikcə buz təbəqəsinin necə davranacağına dair daha yaxşı proqnozlar verməyə imkan verəcək. BAS-da buzşünas Dr Hamish Pritchard deyir ki, xəritə onlara buzun qitə boyunca necə hərəkət etdiyini və qitənin daxili strukturunun buz axınına necə təsir etdiyini anlamağa kömək edəcək.
Bedmap3 2001-ci ildə başlanmış və Antarktidanın qaya yatağının xəritəsini çıxarmaq məqsədi daşıyan tədqiqatların üçüncü və ən qabaqcıl cəhdi kimi diqqəti çəkir. Yeni xəritə əvvəlkindən iki dəfə çox məlumat ehtiva edir və məlumat nöqtələri 500 metrlik intervallarla işlənir. Bu yolla Şərqi Antarktida, Cənub Qütb bölgəsi, Antarktika yarımadası və Qərbi Antarktida sahilləri kimi bölgələrdə böyük bilik boşluqları dolduruldu. Bundan əlavə, dərin dərələr və qayalı dağlar kimi əvvəllər xəritədə göstərilməmiş ərazilər daha dəqiq təsvir edilmişdir.
Yeni peyk məlumatları buz təbəqəsinin hündürlüyü və formasını, qitənin kənarında üzən buz rəflərinin qalınlığını daha dəqiq qeyd edib. Məlumatlar həmçinin buzun okeanla qovuşduğu və səthə çıxmağa başladığı torpaqlama xətlərinin daha əhatəli görünüşünü təmin edib.
Orxan
